ПОЭТИКАЛЫҚ МӘТІНДЕРДЕГІ «ЕҢБЕКҚОРЛЫҚ// ЖАЛҚАУЛЫҚ» КОНЦЕПТІЛЕРІНІҢ ВЕРБАЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІГІ

Bibliographic Details
Title:	ПОЭТИКАЛЫҚ МӘТІНДЕРДЕГІ «ЕҢБЕКҚОРЛЫҚ// ЖАЛҚАУЛЫҚ» КОНЦЕПТІЛЕРІНІҢ ВЕРБАЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІГІ
Publisher Information:	АО «КазУМОиМЯ им.Абылай хана», 2023.
Publication Year:	2023
Subject Terms:	поэтика, connotation, коннотация, frame, аssociation, 4. Education, ассоциация, ұлттық дүниетаным, национальное мировоззрение, концепция, концепт, семантика, scheme, мәдени таңба, культурный знак, national worldview, cultural sign, poetics, фрейм, схема, semantics, concept
Description:	The article discusses the cognitive nature of conceptual structures in a poetic text. Cognitive linguistics forms the cognitive-theoretical foundations of cognition of social phenomena and the world through language. In addition, within the framework of the anthropospecific paradigm, through the concept of the cognitive essence of the population, scientific substantiation of cognitive directions and aspects of linguistics from different angles. The concept is considered a key component in the understanding of the National worldview, embodying in itself all the content of the cultural essence of the people. In the process of revealing the cognitive nature of the language units of «industriousness//laziness»in poetic texts, we have access to linguistic data related to the vision of the true World, Cultural Cognition and life of an ethnic group. This, in turn, gives us a great opportunity to recognize the cultural community that our people have accumulated over the centuries, and the worldview consciousness caused by the need for survival, Labor Relations. The main purpose of our article is to determine the cognitive nature of the concept of «industriousness//laziness» in the language of the lyrics of ShakarimKudaibergenov. The relevance of the article lies in the disclosure of the cognitive essence of the Kazakh ethnic group through language units that define the concept of «industriousness//laziness»within the framework of the modern anthropocentric paradigm. The novelty of the research article can be attributed to the first study of the concept of «industriousness//laziness»in Kazakh linguoculturology. The article defines the cultural and national semantics of the concepts of «industriousness//laziness» in poetic texts of linguistic turns with ethnocultural consciousness. In the course of the study, descriptive, ethnolinguistic, conceptual analysis and associative experiment methods were used to determine the semantics of language units related to the concept of «industriousness//laziness». In the course of the study, the fundamental works of domestic and foreign scientists in the cognitive direction were used. The scientific value and practical significance of studying the concept of hard work//laziness in the context of cognitive linguistics is that the results can be used as educational materials for preparing a course of lectures “Conceptual structure of poetic texts”, and are also a contribution to the field of cognitive linguistics and cognitive semantics. В статье рассматривается когнитивный характер концептуальных структур в поэтическом тексте. Когнитивная лингвистика изучает формирование познавательно-теоретических основ познания общественных явлений и мира через язык. Кроме того, в рамках антропоязыковой парадигмы когнитивное бытие народа с разных сторон научно обосновывает через концепт познавательные направления и аспекты языкознания. Концептсчитается ключевым компонентом в понимании национального своеобразного мировоззрения, воплощая в себе все содержание культурной самобытности народа. Раскрывая когнитивный характер языковых единиц трудолюбие//леньв поэтических текстах, мы можем получить доступ к языковым данным об истинном мире, связанным с видением, культурным познанием и бытом этноса. Это, в свою очередь, дает широкие возможности для признания мировоззренческого сознания нашего народа, порожденного многовековой культурной общностью и потребностью в выживании, трудовыми отношениями. Основная цель нашей статьи – определить познавательную природу концепта трудолюбие/леньв языке лирики Шакарима Кудайбергенова. Актуальность статьи заключается в раскрытии когнитивной сущности казахского этноса через языковые единицы, определяющие концепт трудолюбие/леньв рамках современной антропоцентрической парадигмы. Новизна исследовательской статьи объясняется тем, что это первое исследование концепта трудолюбие/леньв казахской лингвокультурологии. В статье определена культурно-национальная семантика языковых репродукций концепта трудолюбие// лень, обладающих этнокультурными особенностями в поэтических текстах. В ходе исследования были использованы методы описательного, этнолингвистического, концептуального анализа и ассоциативного эксперимента для определения семантики языковых единиц, относящихся к понятию трудолюбие// лень. В исследовании использованы фундаментальные труды отечественных и зарубежных ученых когнитивной направленности. Научная ценность и практическая значимость изучения концепта трудолюбие//лень в контексте когнитивной лингвистики в том, что результаты могут быть использованы в качестве учебных материалов для подготовки курса лекций « Концептуальная структура поэтических текстов», а также являются вкладом в область когнитивной лингвистики и когнитивной семантики. Мақалада поэтикалық мәтіндегі концептуалдық құрылымдардың когнитивті сипаты қарастырылады. Когнитивті лингвистика тіл арқылы қоғамдық құбылыстар мен дүниені танып білудің танымдық-теориялық негіздерін қалыптастырады. Сонымен қатар, антропоөзектік парадигма аясында халықтың танымдық болмысын концепт арқылы лингвистиканың когнитивті бағыттары мен аспектілерін ғылыми негіздейді. Концепт өз бойына халықтың мәдени болмысының барлық мазмұнын сыйдыра отырып, ұлттық ерекше дүниетанымды түсінуде негізгі компонент болып саналады. Поэтикалық мәтіндердегі еңбекқорлық//жалқаулық тілдік бірліктерінің когнитивті сипатын ашу барысында этностың ақиқат дүние туралы көзқарасы, мәдени танымы мен тұрмыс-тіршілігімен байланысты тілдік деректерге қол жеткізе аламыз. Бұл өз кезегінде халқымыздың ғасырлар бойы жинаған мәдени қоғамдастығы мен тіршілік етудегі қажеттілігінен, еңбек қатынастарынан туындаған дүниетанымдық санасын тануға мол мүмкіндік береді. Мақаламыздың басты мақсаты –Шәкәрім лирикасының тіліндегі еңбекқорлық//жалқаулық концептісінің когнитивті болмысын анықтау. Ғылыми мақаланың өзектілігі қазіргі антропоцентрлік парадигма аясындағы еңбекқорлық//жалқаулық концептісін айқындайтын тіл бірліктері арқылы қазақ этносының танымдық болмысын ашу болып табылады. Ғылыми мақаланың жаңалығы қазақ лингвомәденитанымындағы еңбекқорлық//жалқаулық концептісінің алғаш рет зерттелуін жатқызуға болады. Мақалада еңбекқорлық//жалқаулық концептілерінің поэтикалық мәтіндердегі этномәдени санаға ие тілдік оралымдарының мәдени-ұлттық семантикасы айқындалды. Зерттеу барысында еңбекқорлық// жалқаулық ұғымына қатысты тілдік бірліктердің семантикасын айқындау үшін сипаттама, этнолингвистикалық, концептілік талдау және ассоциативтік эксперимент әдістері пайдаланылды. Зерттеу барысында отандық және шетелдік ғалымдардың когнитивтік бағыттағы іргелі еңбектері пайдаланылды. Зерттеудің ғылыми құндылығы мен практикалық маңыздылығы еңбекқорлық//жалқаулық концептісінің когнитивті лингвистика контексінде зерттелуі барысында «Поэтикалық мәтіндердің концептуалдық құрылымы» атты лекция курстары мен когнитивті лингвистика, танымдық семантика бағытында оқу құралы ретінде пайдалануға болады. Филологические науки, Выпуск 3 (70) 2023
Document Type:	Article
Language:	Kazakh
DOI:	10.48371/phils.2023.70.3.002
Accession Number:	edsair.doi...........e3079685044fc1b927c8baf9fae799a9
Database:	OpenAIRE

Description
DOI:	10.48371/phils.2023.70.3.002