Academic Journal
САПАРҒАЛИ БЕГАЛИН ПОЭМАЛАРЫНДАҒЫ ТАРИХ ТАҒЫЛЫМЫ
| Τίτλος: | САПАРҒАЛИ БЕГАЛИН ПОЭМАЛАРЫНДАҒЫ ТАРИХ ТАҒЫЛЫМЫ |
|---|---|
| Στοιχεία εκδότη: | АО «КазУМОиМЯ им.Абылай хана», 2024. |
| Έτος έκδοσης: | 2024 |
| Θεματικοί όροι: | детская литература, political event, политическое событие, казахская поэзия, human value, ерлік істер, саяси оқиға, эпический жанр, эпикалық жанр, heroic deeds, genre specificity, адами құндылық, социально-историческое противостояние, человеческая ценность, балалар әдебиеті, 4. Education, socio-historical confrontation, 16. Peace & justice, 3. Good health, epic genre, әлеуметтік-тарихи тартыс, жанрлық ерекшелік, Kazakh poetry, жанровая специфика, children's literature, қазақ поэзиясы, героические поступки |
| Περιγραφή: | За основу данной статьи взяты поэмы выдающегося представителя казахской детской литературы С.Бегалина «Мечта Абака» и «Батыр Баян». Главная цель статьи - раскрыть уроки истории в поэмах поэта и по-новому исследовать их в соответствии с современными требованиями. В статье были проанализированы определения данные термину«поэма» и проведен обзор исследований ученых-литературоведов.В статье руководствовались трудами исследователей литературы К. Ергобека, К. Алпысбаева, А. Нуркатова, которые высказывали мнение о познавательном характере научных выводов, данных произведениям С. Бегалина. Научная значимость статьи: в поэмах С.Бегалина изучена тематическая и художественная мощь произведений, отражающих судьбу страны и земли, судьбу отдельной личности из народа. Были проанализированы художественно-идейные особенности поэм поэта, говорится о том, как он мастерски изобразил такие сцены, как создание образа героя, раскрытие его духовного мира. Полагаем, что основные теоретические выводы статьи внесут свой вклад в историю казахской литературы и детской литературы. Также результаты исследования могут быть использованы на филологических факультетах вузов при преподавании специальных дисциплин, проведении специальных семинаров. Глубоко укоренившаяся, берущая свое начало в устной литературе древнейшая форма эпического жанра – исторические поэмы. В основу исторических поэм положены социальные, политические события, реально происходившие в жизни. В исторических поэмах речь идет именно о временных событиях собственной эпохи поэта. Они только со временем приобретают исторический характер. Исторические поэмы - это иллюзия реальных социально-исторических противоречий, а не одной эпохи. На протяжении веков рождались многие поэмы о славных деяниях героев, проявивших мужество и бесстрашие, отвагу и героизм в борьбе с врагами, интересовавшимися необъятной казахской землей, ее богатствами и недрами. Создание высокой личности отважных героев, которые заботились о стране, сели на лошадь за целостность земли, вели за собой весь народ и штурмовали своего врага, прославление их героических поступков получило широкое распространение в произведениях поэтов советского времени. А поэмы С.Бегалина, охватывая актуальные проблемы своего времени, не упуская из виду исторические события, отличаются точным и художественным изображением. Одной из вершин многогранного творчества С. Бегалина, внесшего свой вклад в становление жанра поэмы в казахской поэзии начала ХХ века, являются поэмы «Мечта Абака», «Баян жүрек», написанные на историческую тему. В работе использованы методы описания, систематизации, обобщения, формулирования. This article is based on the poems of the outstanding representative of Kazakh children's literature S.Begalin "Abak Armany" and "Bayan zhurek". The main purpose of the article is to reveal the lessons of history in S. Begalin's poems and to study them in a new way in accordance with modern requirements. The article analyzes the definitions of the term "poem" and reviews the research of literary scholars. They were guided by the works of literary critics K. Ergobek, K. Alpysbayev, A. Nurkatov, who expressed opinions about the cognitive nature of scientific conclusions to the works of S. Begalin. Scientific significance of the article: in the poems of S. Begalin, the thematic and artistic power of works reflecting the fate of the country and the earth, the fate of a person from the people is studied. The artistic and ideological features of the poems were analyzed, described how he skillfully painted such scenes as the creation of the image of the hero, the disclosure of his spiritual world. We believe that the main theoretical conclusions of the article will contribute to the history of Kazakh literature and children's literature. Also, the results of the study can be used in the study of disciplines for philological faculties of universities, conducting special seminars. The oldest and most deeply rooted form of the epic genre, originating in oral literature, is historical poems. Historical poems are based on social and political events that were obvious in life. Historical poems glorify the modern events of the period in which the poet himself lived. They only acquire a historical character over time. Historical poems are an illusion of real socio-historical contradictions, and not of one epoch. For centuries, many poems were born on the vast Kazakh land about the courage, bravery and heroism of our people, shown against enemies who encroached on Kazakh lands and wealth. The creation of an image of the personality of a brave hero who managed to lead the whole people for the freedom and integrity of his country and who managed to give a worthy rebuff to the enemies, the glorification of the heroic deeds of the brave hero became widespread in the works of poets of the Soviet period. S. Begalin's poems are distinguished by an accurate and artistic depiction of historical places, covering the actual problems of their time. Begalin's poems "Abak Armany" and "Bayan Zhurek", written on a historical theme and made a significant contribution to the formation of the poem genre in Kazakh poetry of the early twentieth century, became one of the peaks of the writer's multifaceted creativity. Бұл мақалада қазақ балалар әдебиетінің көрнекті өкілі С.Бегалиннің «Абақ арманы», «Баян жүрек» поэмалары негізге алынған. Мақаланың басты мақсаты –ақын поэмаларындағы тарих тағылымын ашып көрсетіп, заман талабына сай жаңаша зерделеу. Мақалада поэма терминіне берілген анықтамалар сараланып, әдебиеттанушы ғалымдардың зерттеулеріне шолу жасалынды. С.Бегалиннің шығармаларына берілген ғылыми тұжырымдардың танымдық сипаты туралы пікір білдірген әдебиет зерттеушілері Қ.Ергөбек, Қ.Алпысбаев, А.Нұрқатовтың еңбектері басшылыққа алынды. Мақаланың ғылыми маңыздылығы: С.Бегалин поэмаларындағы ел мен жер тағдыры, халық арасынан шыққан дара тұлғаның тағдырын бейнелеген шығармаларының тақырыптық және көркемдік қуаты зерделенді. Ақын поэмаларының көркемдік-идеялық ерекшеліктері талданып, кейіпкер бейнесін жасау, олардың рухани дүниесін ашу сияқты көріністерді шебер суреттегені жайлы айтылды. Мақаланың негізгі теориялық тұжырымдары қазақ әдебиетінің тарихы мен балалар әдебиетіне өзіндік үлес қосады деп ойлаймыз. Сондай-ақ зерттеудің нәтижелерін жоғары оқу орындарының филология факультеттеріне арналған пәндерді оқытуда, арнаулы семинарлар жүргізуде пайдалануға болады. Эпикалық жанрдың тамырын тереңге жайған, бастауын сонау ауыз әдебиетінен алатын көне түрі – тарихи жырлар. Тарихи жырлар негізіне өмірде анық болған әлеуметтік, саяси оқиғалар алынады. Тарихи жырларда ақынның дәл өз дәуірінің заманалық оқиғасы сөз болады. Ол уақыт өте келе барып қана тарихи сипат алады. Тарихи жырлар бір дәуірдің емес, нақтылы әлеуметтік-тарихи тартыстардың елесі. Ғасырлар бойында кең байтақ қазақ жеріне, оның қазына байлығына қызығып, құныға шапқан дұшпандарға қарсы өрлік пен ерлік, қайсарлық пен қаһармандық танытқан ерлердің ісі жайлы көптеген эпостық жыр туған. Ел қамын ойлаған, жер тұтастығы үшін атқа мінген, соңына дүйім елді ертіп, дұшпанына атой салған ержүрек батырлардың биік тұлғасын жасау, олардың ерлік істерін дәріптеу кеңес дәуірі кезіндегі ақындардың шығармаларынан кең орын алды. Ал С.Бегалин поэмалары өз заманының көкейкесті мәселелерін қамтып, тарихи жайларды қалт жібермей, дәл де көркем бейнелеуімен ерекшеленеді. ХХ ғасыр басында қазақ поэзиясында поэма жанрының қалыптасуына өзіндік үлес қосқан С.Бегалиннің тарихи тақырыпқа арнап жазылған «Абақ арманы», «Баян жүрек» поэмалары сан қырлы шығармашылығының бір биік белесі. Жұмыста сипаттау, жүйелеу, жинақтау, тұжырымдау әдістері қолданылды. Филологические науки, Выпуск 1 (72) 2024 |
| Τύπος εγγράφου: | Article |
| Γλώσσα: | Kazakh |
| DOI: | 10.48371/phils.2024.72.1.032 |
| Αριθμός Καταχώρησης: | edsair.doi...........4ad033b471fab5faa51b3d41d3faf62a |
| Βάση Δεδομένων: | OpenAIRE |
| DOI: | 10.48371/phils.2024.72.1.032 |
|---|