| Description: |
Introduction.The search of tools for the early detection of conditions associated with both carbohydrate metabolism disorders and the early development of endothelial dysfunction (ED), which subsequently leads to the development of cardiovascular events, continues currently. There are a large number of it for assessing these conditions, we settled on the most sensitive, reliable, economically low-cost methods: studying the biomarkers of endothelial dysfunction Endocan, FABP4, PAI-1 and ultrasound determination of intima media thickness in patients with prediabetes, risk of T2DM. Aim. the participation and contribution of biomarkers: FABP4, Endocan, PAI-1 to study on the development of ED in patients with prediabetes. Search strategy. This review primarily includes data from original studies, literature reviews found in Scopus, Web of Science, and Pubmed (Medline) databases, using appropriate keywords. The depth of the search was twenty years, due to the limited number of studies conducted on this topic and the relatively recent and growing interest of researchers in this field. Results. All three biomarkers (FABP4, Endocan, PAI-1) appear in the early stages of endothelial dysfunction, when the development of cardiovascular events is reversible, which is the interest for the further research. Moreover, these biomarkers are responsible for different pathogenetic mechanisms of the development of endothelial dysfunction, and their combination allows one to immediately evaluate lipid metabolism disorders (FABP4), endothelial damage (Endocan), and increased thrombus formation (PAI-1). Thus, it is more accurate to establish the appearance of endothelial dysfunction in the early stages of carbohydrate metabolism disorder and prediabetes. It is worth noting that studies assessing the level of endothelial dysfunction biomarkers in patients with prediabetes and the risk T2DM have been poorly studied. And also their simultaneous association in conjunction with the study of intima media thickness in patients with prediabetes and the risk of T2DM has not been carried out at all. Conclusions. It is scientific interest to study these markers of endothelial dysfunction at the prenosological stage, in the absence of vascular accidents manifested by diabetic micro - and macroangiopathies. Studying this issue will identify successful tools for future early detection and prevention of vascular injury and CVE. Введение. В настоящее время продолжается поиск инструментов для раннего выявления состояний, связанных как с нарушениями углеводного обмена, так и с ранним развитием эндотелиальной дисфункции (ЭД), приводящей в последующем к развитию кардиоваскулярных событий (КВС). Для оценки этих состояний существует большое количество методик, мы остановились на наиболее чувствительных, надежных, экономически недорогих методах: оценка биомаркеров эндотелиальной дисфункции Endocan, FABP4, PAI-1 и ультразвуковое определении толщины интимы-медиа у пациентов с преддиабетом, риском развития СД2. Цель. Изучить участие и вклад биомаркеров: FABP4, Эндокан, PAI-1 в развитие эндотелиальной дисфункции у пациентов с предиабетом. Стратегия поиска. В этот обзор в первую очередь включены данные оригинальных исследований, обзоров литературы, найденных в базах данных Scopus, Web of Science и Pubmed (Medline), с использованием соответствующих ключевых слов. Глубина поиска составила двадцатилетие из-за ограниченного количества исследований, проведенных по этой теме, а также относительно недавнего и растущего интереса исследователей в этой области. Результаты. Все три биомаркера (FABP4, Эндокан, PAI-1) появляются на ранних стадиях ЭД, когда развитие КВС обратимо, что представляет интерес для дальнейших исследований и ранней диагностики эндотелиальных проблем и сосудистых катастроф. Более того, эти биомаркеры ответственны за разные патогенетические механизмы развития эндотелиальной дисфункции, а их сочетание позволяет сразу оценить нарушения липидного обмена (FABP4), повреждение эндотелия (Endocan) и повышенное тромбообразование (PAI-1) и таким образом, точнее установить появление ЭД на ранних стадиях нарушения углеводного обмена и предиабета. Следует отметить, что исследования по оценке уровня биомаркеров эндотелиальной дисфункции у пациентов с предиабетом и риском СД2 не многочислены. Более того, одновременная оценка их взаимосвязи в комплексе с исследованием толщины интимы-медиа у пациентов с предиабетом и риском развития СД2 вообще не проводились. Выводы. Научный интерес представляет изучение этих маркеров ЭД на донозологическом этапе, при отсутствии сосудистых катастроф, проявляющихся диабетическими микро- и макроангиопатиями. Изучение данного вопроса позволит выявить успешные инструменты для будущего раннего выявления и предотвращения повреждения эндотелия сосудов и КВС. Кіріспе. Қазіргі уақытта көмірсулар алмасуының бұзылуымен де, кейіннен кардиоваскулярлы оқиғаларының (КВО) дамуына әкелетін эндотелий дисфункциясының (ЭД) ерте дамуымен де байланысты жағдайларды ерте анықтау құралдарын іздеу жалғасуда. Бұл жағдайларды бағалаудың көптеген әдістері бар, біз ең сезімтал, сенімді және экономикалық тұрғыдан арзан әдістерге тоқтадық, олар: эндотелий дисфункциясының биомаркерлерін бағалау Endocan, FABP4, PAI-1 және 2 типті қант диабетінің даму қаупі бар, преддиабетпен ауыратын науқастарда интима-медиа қалыңдығын ультрадыбыстық анықтау. Мақсаты. FABP4, Endocan, PAI-1 биомаркерлерінің преддиабетпен ауыратын науқастарда эндотелий дисфункциясының дамуына әсерін зерттеу. Іздеу стратегиясы. Бұл шолуға, ең алдымен, сәйкес негізгі сөздерді пайдалана отырып, Scopus, Web of Science және Pubmed (Medline) дерекқорларында табылған түпнұсқа зерттеулерден, әдебиеттерге шолулардан алынған деректер кіреді. Бұл тақырып бойынша жүргізілген зерттеулердің шектеулі көлеміне және зерттеушілердің осы салаға деген салыстырмалы түрде жақында және өсіп келе жатқан қызығушылығына байланысты іздеу жиырма жыл тереңдікте жүргізілді. Нәтижелер. Барлық үш биомаркер (FABP4, Endocan, PAI-1) эндотелий дисфункциясының ерте кезеңдерінде, кардиоваскулярлы оқиғалардың дамуы қайтымды болған кезде пайда болады, бұл әрі қарай зерттеу және эндотелий проблемалары мен тамырлық апаттарды ерте диагностикалау үшін қызығушылық тудырады. Сонымен қатар, бұл биомаркерлер эндотелий дисфункциясы дамуының әртүрлі патогенетикалық механизмдеріне жауап береді және олардың комбинациясы липидтер алмасуының бұзылуын (FABP4), эндотелийдің зақымдалуын (Endocan) және тромб түзілуінің жоғарылауын (PAI-1) дереу бағалауға мүмкіндік береді. Осылайша, көмірсулар алмасуының бұзылуының және преддиабеттің ерте кезеңдерінде эндотелий дисфункциясының пайда болуын анықтау дәлірек болады. Айта кету керек, преддиабет және 2 типті қант диабеті қаупі бар науқастарда эндотелий дисфункциясының биомаркерлерінің деңгейін бағалайтын зерттеулер аз зерттелген. Сондай-ақ, преддиабетпен ауыратын науқастарда интима-медиа қалыңдығын және 2 типті қант диабетінің даму қаупін зерттеумен бірге олардың бір мезгілде байланысын бағалау мүлде жүргізілмеген. Қорытынды. Диабеттік микро- және макроангиопатиямен көрінетін тамырлық апаттар болмаған кезде эндотелий дисфункциясының осы маркерлерін зерттеу ғылыми қызығушылық тудырады. Бұл мәселені зерттеу болашақта қан тамырларының зақымдануы мен жүрек-қан тамырлары оқиғаларын ерте анықтау және алдын алу үшін табысты құралдарды анықтайды. |